Wetenschap, industrie en overheid pakken samen netcongestieproblematiek aan

Ingebruikname slim mega-batterijpakket startschot voor grootschalige proeftuin op TU/e-campus

In de zoektocht naar oplossingen voor de actuele netcongestieproblematiek slaan wetenschap, industrie en overheid de handen ineen en daarmee twee vliegen in een klap. Met het OPZuid project GENIUS wil de TU/e samen met betrokken bedrijven, gemeentes en de provincie netcongestie aanpakken en tegelijkertijd een duurzame proeftuin opzetten voor relevante toekomstige innovaties. Startschot is de ingebruikname van een slim batterijpakket van maar liefst een zeecontainer groot voor opslag van elektrische energie op maandag 18 november.

De GENIUS batterij is een essentieel onderdeel van een slim aansturingsplatform dat verschillende industriële gebruikers, energiebronnen en opslagsystemen op elkaar afstemt om energiepieken te voorkomen. De lithium ijzerfosfaat batterij bevat geen kobalt of nikkel en fungeert niet alleen als energieopslag, maar ook als regelinstrument. Het kan complexe data coördineren en optimaliseren, waardoor het kan adviseren over en anticiperen op verschillende energiebehoeftes van de ruim veertig faculteits- en bedrijfsgebouwen op de TU/e campus waarvan dagelijks circa vijftienduizend mensen afhankelijk zijn. De energiehub is verbonden met het openbare energienet, waardoor energie kan worden teruggeleverd of gedeeld met gebruikers in de nabije omgeving.

Dit batterijpakket zorgt ervoor dat de TU/e geen overschrijdingen meer veroorzaakt op het gecontracteerd vermogen en brengt de energie-afname beter in balans. Simpel gezegd wordt het fileprobleem op het energienet (congestie) opgelost door het spreiden van de ochtend- en avondspits. Dat biedt ruimte voor verdere verduurzaming van en uitbreiding op de campus binnen het huidige gecontracteerd vermogen. Denk bijvoorbeeld aan warmtepompen in combinatie met Warmte Koude Opslag (WKO) en de komst van een nieuwe clean room. Dankzij slim laden en ontladen en peak shaving (energieopslag als er weinig vraag is en inzet tijdens piekperiodes) verdient het pakket zich gemakkelijk terug. Voor de TU/e levert het naar schatting 20% extra ruimte op diens eigen energienet en -vermogen doordat er minder ingekocht hoeft te worden op ongunstige momenten (tijdens ‘de spits’), waardoor de totaalkosten lager worden.

Dat is bovendien gunstig voor de netbelasting in het algemeen, omdat de TU/e op zulke piekmomenten ‘uit de file gaat’. Meer winst is te behalen op (onder andere) het gebied van (minimale) CO2-uitstoot, balanceren van netcongestie op regionaal en landelijk niveau (de TU/e kan meer energie verbruiken zonder diens aansluiting te vergroten waardoor capaciteit overblijft voor de omgeving), energiezekerheid, piekverlaging of het voorkomen van overschrijdingen op de energie-aansluiting.

De systeemaanpak zorgt niet alleen voor verlichting en efficiëntere spreiding van de energiebehoefte van de (groeiende) TU/e campus, maar moet uiteindelijk ook een blauwdruk opleveren voor de Nederlandse industrie en netbeheerders om netcongestie efficiënt aan te pakken. In eerste instantie voor de circa 3500 industrieterreinen in Nederland, vooral in Zuid-Nederland, waar netcongestie de energietransitie vertraagt en economische groei belemmert. Die blauwdruk zou vervolgens over vier jaar de markt op kunnen. Dat maakt OPZuid GENIUS (Grid Efficiency Network Integration for Universal Sustainability) een strategisch project met belang vanuit de hele maatschappij waarin open innovatie de boventoon voert.

Feitelijk fungeert het project op de campus als een microsamenleving, waardoor het op de langere termijn waardevolle kennis oplevert over gebruikersgedrag en hoe dit wordt beïnvloed en verandert door inzicht in energiegebruikspatronen. Deze gedragskennis is cruciaal om strategieën te ontwikkelen die effectieve gedragsverandering stimuleren en energie-efficiëntie bevorderen.

Tom Selten, mede-oprichter Simpl.Energy: "Met onze software sturen we de batterij, laadpalen en zonnepanelen zodanig aan dat de TU/e altijd binnen de aansluiting blijft. Daarnaast optimaliseren we de inkoop van elektriciteit waardoor we de energiekosten minimaliseren. En als kers op de taart heeft de TU/e met ons platform één plek waar ze kunnen zien of alle systemen goed werken en hoeveel er verdiend en bespaard wordt." Daan Pelders: “Vanuit Fudura zijn we trots dat we mogen meewerken in dit innovatieve traject. We leveren hier één van de grootste batterijen uit de Brainport omgeving af en integreren deze in het private net van de TU/e. We zijn al jaren partner van de TU/e op het gebied van energie-infrastructuur en meetdiensten en we zijn dankbaar voor het vertrouwen wat we krijgen om dit project uit te voeren.”

Het consortium rond OPZuid GENIUS bestaat uit de volgende partijen: TU/e afdeling Real Estate, EIRES, EAISI, Fudura, RIFT, Simpl.Energy, Voltgoed, VBOptimum, ZEnMo, Cube Charging, Enerzien, Eindhoven Engine en Woonbedrijf. In een actieve en verbonden supportgroep zitten o.a. provincie en gemeente alsook de regionale netbeheerder Enexis. Dit project is medegefinancierd door de Europese Unie via de toekenning van een OPZuid-subsidie.